Serbest Hekimlere Şok Karar….

Bildiğiniz üzere serbest hekimler yani muayenehanesi olan tüm hekimler, 1219 sayılı yasa kapsamında hastalarının teşhis ve tedavilerini, hizmet bedelleri hasta tarafından karşılanmak ve Sosyal Güvenlik Kurumundan talep edilmemek kaydıyla tüm özel hastaneler ve özel sağlık kuruluşlarında yapabiliyorlardı. Ta ki son perşembe gününe kadar….

Muayenehanelere zımnen planlama…
06 Ekim 2022 günü Sağlık Bakanlığı tarafından Özel Hastaneler Yönetmeliği ile Ayakta Teşhis Tedavi Sunan Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliklerde değişiklik yapılarak, özel hastane/sağlık kuruluşlarına kota getirilmesi yolu ile muayenehane hekimlerine üstü örtülü bir kısıtlama getirdi. Özel hastaneler/sağlık kuruluşları, her müracaat eden muayenehane sahibi hekimlere teşhis ve tedavi imkânı sunamayacaklar.

• Yeni düzenlemeyle:
  Muayenehane hekimi ilgili özel hastane/sağlık kuruluşu ile yıllık sözleşme ile hizmet verecek ve sağlık kuruluşunun ilgili branşta boş kadrosu olması gerekiyor.
• Özel hastane/sağlık kuruluşunda boş uzman hekim kadrosu olmaması durumunda; ruhsatında ve/veya faaliyet izin belgesinde kayıtlı uzman hekim branşlarındaki toplam kadro sayısının %15’ine kadar uzman hekimle sözleşme imzalayabilir.
• Özel hastane/sağlık kuruluşu; aynı uzmanlık dalında birden fazla hekimle sözleşme imzalanmak istenmesi durumunda ilgili uzmanlık dalının da toplam kadro sayısının 1/3 oranından fazla muayenehane hekimi ile sözleşme imzalayamaz.

Düzenlemeye bakıldığında, muayenehane hekimlerini kabul eden özel hastane/sağlık kuruluşlarına kısıtlama getirilmek suretiyle muayenehane hekimlerine de zımnen sağlık planlaması gelmiş oldu.
Ayrıca;

• Şartları sağlayan özel hastane/ sağlık kuruluşu ve muayenehane hekimi; muayenehanesine başvuran hastalarını bakanlıkça belirlenmiş form ile Muayene Bilgi Yönetim Sisteminde (MBYS) kayıt altına alır.
• Muayenehane hastalarına ilişkin bilgilendirilmiş rıza formu; hasta veya kanuni temsilcisi, muayenehane hekimi, özel hastane/sağlık kuruluşu ilgili birim sorumlusu ve mesul müdür tarafından imzalanır.
• Hastaya sunulan teşhis ve tedavi hizmetlerinden muayenehane hekimi ve özel hastane/sağlık kuruluşu müştereken sorumludur.
• Muayenehane hekimlerine hizmet sunan özel hastanenin mesul müdürü her ay sonu itibarıyla tedavi edilen hasta sayısı ve hekim ismini müdürlüğe bildirir. Ayrıca bu şekilde tedavi gören hastalara ayrıntılı fatura düzenlenir.
• Özel hastane/sağlık kuruluşu; muayenehane hekimlerince imzalanacak sözleşmeleri düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki üç ay içinde İl Sağlık Müdürlüklerine ibraz etmek zorundadır.

Düzenleme ile aklımıza gelen sorular…

1. Düzenlemedeki %15 ve 1/3 gibi rakamsal düzenlemeler hangi tıbbi araştırma ve/veya bilimsel kaynağa dayanıyor?
2. Sağlık Bakanlığı’nın Anayasa ve 3359 sayılı yasadan kaynaklanan planlama hakkı var. Lakin 1219 sayılı yasanın 12. maddesi ile serbest hekimlere tanınan çalışma hakkı kısıtlanarak, çalışma özgürlüğü ihlal edilmiyor mu?
3. Yine 1219 sayılı kanunun 12. Maddesinin son cümlesinde hekim çalışmaları hakkında düzenleme yapabilme yetkisi Sağlık Bakanlığı’na verilmiş olsa da Sağlık Bakanlığının yetki sınırlarını yönetmelik ile daraltması da ne kadar hukuka uygundur?
4. 2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanununun 12. Maddesi ile hastaneler; “hastaların istedikleri hekimleri davete ve tedavinin bu hekimler tarafından yapılmasını kabule mecburdurlar. Eğer hastalar hariçten hekim getirmek arzu ve talep etmezlerse hastaneler bu vazifeyi birinci sınıf muvazzaf mütehassıs tabiplerine tevdi ederler” hükmü gereği hastaların sağlık kuruluşu ve hekim seçme hakkı kısıtlanmıyor mu?
5. Özel hastane/sağlık kuruluşlarına kota getirildiğine göre serbest hekimleri tercih eden hastalar dolaylı yoldan mağdur edilmiş olacaklar. Çünkü hastaya teşhisini koyan muayenehane hekimi, ameliyat edebilecek özel hastane/sağlık kuruluşu bulunmadığı durumlarda hastalar ne yapacak, mağduriyetleri nasıl giderilecek?
6. Uygulama ile bireylere; Anayasa ile tanınan sağlık hakkı, tercih ettiği hekim ile tedaviye ulaşma hakkı, görmezden mi gelinmiyor?
7. Sağlık hizmetleri planlanırken muayene hekimliği sistemin asli değil tamamlayıcı bir parçası olarak nitelendirilerek kamu sağlık hizmetlerinin zafiyete uğramaması adına bu düzenleme yapılmış olabilir ama bu düzenleme de istenilen sonucu vermezse özel hastane/sağlık kuruluşlarının poliklinik hizmetlerine de ayrıca bir kısıtlamamı getirilecek?

Yapılan düzenlemede kamu menfaati olduğu ve kamu yararının oluştuğu hususu da ayrıca tartışılmalıdır. Düzenlemeden sonraki 60 günde Danıştay’a iptal davası açılabilir. Bilindiği gibi muayenehane hekimlerinin, kamu sağlık kurumlarının teşhis ve tedavi alt yapılarını kullanabileceğine dair bir düzenleme de olmadığına göre serbest hekimlerin hastaları ne yapacak?